Een belangrijk onderdeel van het door Duurzaam Hengstdal opgestelde alternatief voor verwarming zonder aardgas, is het gebruik van aardwarmte als toekomstige energiebron (lees dit artikel). In ons plan rekenen we zelfs met diepe tot ultradiepe geothermie (3,5 – 4,5 km diepte). Bij dit principe wordt warm water (120°C – 150°C) uit de diepe ondergrond gewonnen en via een warmtenet naar de woningen vervoerd.
Het is de meest duurzame wijze van warmteproductie en op termijn ook de goedkoopste. Als sinds 1904 is dit soort warmtewinning in gebruik. Aanvankelijk voor de opwekking van elektriciteit, maar ook al langere tijd voor verwarminsdoeleinden. In Parijs worden o.a. enkele woonwijken al ruim vijftig jaar op deze wijze verwarmd en in Beieren bestaan al decennia lang tientallen soortgelijke projecten.
In Nederland waren het voornamelijk glastuinbouwbedrijven die deze techniek als eerste gebruikten voor het verwarmen van hun kassen, maar inmiddels zijn er ook wijken in Den Haag die op deze wijze hun warmte krijgen.
Geothermie belooft dan ook een belangrijke methode van verwarmen te worden. Onderzoeken van o.a. universiteiten en banken tonen aan dat dit het meest duurzame en rendabele alternatief is.
Rapporten van TNO geven aan dat dit in wezen in heel Nederland een mogelijkheid is. Toch zijn er aanzienlijke verschillen van regio tot regio. In sommige delen van het land zit de warmte “hoger” in de grond dan elders. Ook is de samenstelling van de aardlagen van belang voor een succesvolle warmtewinning.
Door de decennialange zoektocht naar olie en gas in ons land is er al veel bekend over de ondergrond tot ongeveer 4 kilometer diepte. Alleen een strook van ca. 50 kilometer breedte tussen Haarlem en Nijmegen is nog nauwelijks onderzocht.
Om meer duidelijkheid te krijgen over de bodemsamenstelling op grotere diepte, heeft het ministerie van Economische Zaken opdracht gegeven dit gebeid nader te onderzoeken. Het semi-overheidsbedrijf EBN is daarom nu in de regio Nijmegen bezig de Seismische Campagne Aardwarmte Nederland (SCAN), zie ook: www.scanaardwarmte.nl
Het onderzoek naar de ondergrond gebeurt door het effect van opgewekte trillingen te meten. Buiten de bebouwde kom wordt die trillingen veroorzaakt door middel van kleine springladingen op een diepte van maximaal 40 meter. Binnen de bebouwde kom waar dit niet kan, worden doorgaans speciale vrachtwagens met een trilplaat er onder gebruikt.
Deze trillingen in de grond wordt door meerdere uiterst gevoelige microfoons opgevangen. Ook de ondergrondse reflecties van die trilling worden zo geregistreerd. Het werkt daardoor als een soort grondradar. Door dit om de honderd meter uit te voeren en de meetgegevens digitaal te bewerken ontstaat een gedetailleerde 3D bodemkaart tot wel 6 km diepte.
Dit onderzoek wordt momenteel in Nijmegen en omgeving uitgevoerd en zal naar verwachting begin april zijn afgerond. Na de verwerking van de data weten we dan of en waar zich aardlagen bevinden waar succesvolle winning van aardwarmte kan plaatsvinden. Met die informatie kan een betrouwbare inschatting gemaakt worden van de haalbaarheid van ons plan.
Peter Daanen