In nieuwsbrief 21 presenteerden we Ad uit de Gelderselaan met zijn verhaal over PVT panelen. PVT (PhotoVoltaicThermische) panelen zijn zonnepanelen, die bestaan uit twee lagen. De bovenste laag is het zonnepaneel voor het produceren van elektriciteit. De onderste laag bestaat uit een buizensysteem, waarmee warmte uit de lucht kan worden gehaald. De verwarmde vloeistof in deze buizen is de warmtebron voor een water-water warmtepomp, die weer op een cv-installatie kan worden aangesloten. Voor de warmtepomp kan de energie van de zonnepanelen worden gebruikt.
Ad is enthousiast over zijn PVT-panelen, omdat dit innovatieve systeem geluidloos 50-60 graden warmte kan produceren. Hiervoor is bovendien 40-50% minder elektriciteit nodig dan voor de standaard lucht/water warmtepompen. De panelen leveren zelfs in het donker warmte. Het Bureau Controle en Registratie Gelijkwaardigheidsverklaringen (de ”consumentenbond voor installaties”) heeft vastgesteld dat warmtepompen met PVT panelen een flink hogere warmte opbrengst per kwh electriciteit kunnen leveren (zie bcrg.nl). De seizoensgemiddelde efficiency van het systeem was volgens hen zelfs 5,6 tegenover normaal 3,5.
De warmtepomp met PVT kennen helaas wel relatief hoge aanschafkosten. Voor een systeem, waarmee je evenveel warmte kan opwekken als met 1700 m3 gas, betaal je na aftrek van btw en subsidies al gauw €23.000,-. De hoge efficiency van het systeem zorgt er echter voor dat de totale kosten van aanschaf, onderhoud en energiegebruik over 15 jaar wel een paar duizend euro lager kunnen zijn dan bij de veelgebruikte warmtepomp met ventilator-luchtbron en PV-zonstroompanelen. Zie nevenstaande afbeelding met Total Cost Ownership van BCRG voor dit voorbeeld.
Projecten goed monitoren
We juichen het als Duurzaam Hengstdal natuurlijk toe dat er innovatieve manieren zijn om van het gas af te gaan. PVT is zo’n veelbelovende innovatie die – mits goed toegepast – zeker kan bijdragen. Als PVT breed wordt toegepast, kan dat als belangrijk gevolg hebben, dat veel minder zonnevelden en windmolens op land nodig zijn. Daardoor blijft grond behouden voor extensiveren van landbouw met duurzaam voedsel.
Duurzaam Hengstdal vindt het belangrijk dat de projecten, waarbij PVT de afgelopen jaren is toegepast, goed worden gemonitord, zodat de werkelijke kosten (inclusief wko – warmte koude opslag bijvoorbeeld) en de echte opbrengsten beter in beeld komen. U kunt dan beter afwegen óf en onder welke voorwaarden het nuttig is te investeren in PVT panelen.
Praktijkvoorbeelden warmtepompen met pvt bronpanelen en WKO
Geukkig zijn er intussen al tal van interessante projecten gaande met toepassing van PVT. Zowel bij renovatie en nieuwbouw van enkele woningen, maar ook van complexen.
Let bij het doorlezen van deze projecten en voorbeelden die u elders vindt, dus goed op een paar dingen:
- Veel projecten moeten nog worden uitgevoerd, of zitten nog in een opstartfase. Hier kun dus je weinig gegevens aan onttrekken. Het aangegeven rendement bestaat dan vaak uit theoretische of tekentafel getallen.
- Veel in de voorlichting over PVT zijn verwijzingen naar websites van leveranciers van PVT-panelen. Die zijn natuurlijk enthousiast over hun spullen en meten alle “projecten” (al dan niet gerealiseerd) breed uit en laten graag nadelen achterwege.
- het is voor nieuwe of zeer grondig gerenoveerde en verregaand geïsoleerde huizen of als je geld over hebt
- Het gaat over deels gas besparen met hogere electriciteitverbruik.
- Het is van voor t/m na seizoen rendabel maar in de winter bij lange na niet.
Op het studentencomplex ‘Westerhelling’ liggen 500 PVT panelen: In het vakblad Installatie en Sanitair is medio 2021 een artikel verschenen over o.a. deze installatie bij Westerhelling. Hierin wordt de situatie en de randvoorwaarden beschreven en worden besparingsgetallen genoemd. Een nauwkeuriger berekening van Peter Daanen daarover laat zien dat zelfs die nog rooskleurig zijn.
PVT op oude school met nieuwe woningen aan duurstedelaan in Utrecht
Om te voldoen aan de hoge eisen van de gemeente Utrecht (EPC -0,19) koos de ontwikkelaar in Utrecht voor de warmtepomp met PVT-zonpanelenbron.
De energieleverancier verhuurt de installatie aan de bewoners. Voor de bewoners energiezuinig, comfortabel en veilig.
PVT op flat jaren ’70 van woningbouworporatie in Arnhem
Een optimale water/water-warmtepomp met 104 PVT-panelen en 100 PV-panelen, maakt een hybride systeem waarmee het gasverbruik 60% is verminderd.
PVT op jaren ’60 gezinswoningen in Nagele:
Volledig gasloos met PVT-zonpanelenbron voor de water/water-warmtepomp. Het voordeel van deze combinatie is dat het een ‘stille oplossing’ is. Er is geen buitenunit met ventilator. Ook is er geen grondboring nodig want de PVT-panelen leveren stroom (PV) én warmte (T) voor de warmtepomp.
PVT en opslag bij woningen jaren ’70 van woningbouwcorporatie Haarlem
Bij dit wijkenergiesysteem heeft elk gebouw een water/water-warmtepomp en PVT-panelen. En ze zijn aangesloten op een laag temperatuur buurtnet en een ondergrondse warmte koude opslag. Dit kan met de nieuwste warmtepompen ook naar middentemperatuur (50 graden) en met watertanks onder parking, straat of groen.
PVT op woonhuis uit 1924 in Nijmegen
Voorlopige gerekend met 60% van gebouw verwarmen. Dit wordt gunstiger omdat bij 2 pubers op een slaap/studeerkamer en 2 ouders beneden, je waarschijnlijk ca 45% verwarmt.
De bovenste afbeelding onderaan deze pagina is het resultaat van een berekening van warmteverlies van je gebouw met huidig gasverbruik en isolatiewaarden (hier woning uit 1924 met 1000 m3 gasverbruik €1000, ruimer gezet op 1500m3 zodat ook studeerkamers mee verwarmd kunnen). Hieruit volgt het vermogen voor je water-water-warmtepomp (8kw).
Daaronder berekening van aantal benodigde PVT-panelen bij die warmtepomp (10 stuks die 7,5 kw gaan leveren hetgeen voldoende is omdat de studeerkamers niet de hele dag worden gebruikt).
Er kunnen ook PV-stroompanelen bij berekend worden voor koelkast, wasmachine, verlichting, TV etc (hier 800kwh/jaar €80). Dat is hier niet gedaan. Tevens kan er nog PV bij voor electrische auto (later, na gasloos verwarmen van gebouwen!!).
Voor deze woning uit 1924 is het te verwachten stroomverbruik van de water/water-warmtepomp 2460kwh/jaar.
Bij deze gasloze energieneutrale PVT-verwarminstallatie en huishoudelijke apparaten, is na saldering van de zelf opgewekte stroom (3,8kwp x 90% = 3400kwh/jaar), de energierekening €540 + 80 + vastrecht 250 = €870 per jaar. En die was €1080.
